Νοεμβρίου 01, 2014

Σχεδιαστικές τάσεις στο Salon de l' Automobile Paris



















Όπως φάνηκε στο πρόσφατο Σαλόνι Αυτοκινήτου του Παρισιού, κυρίαρχη τάση των καιρών εξακολουθεί να είναι η επιμειξία τύπων. Ολοένα και περισσότεροι κατασκευαστές διασταυρώνουν υπάρχουσες τυπολογίες με εκείνη των SUV δημιουργώντας νέα παραδείγματα crossover. Το πρωτοπόρο στον τομέα των πολυμορφικών Renault Espace μεταπηδά στην κατηγορία των crossover καταδεικνύοντας μια τάση συρρίκνωσης της κατηγορίας των MPV, τα οποία σταδιακά εγκαταλείπουν την ιδέα της αναδιάταξης των εσωτερικού χώρου διατηρώντας τις στοιχειώδεις μόνο δυνατότητες ευελιξίας και την αρχιτεκτονική ενός όγκου.

Κατασκευαστές που διαθέτουν εμβληματικά μοντέλα, εκμεταλλεύονται την αναγνωρισιμότητα των αρχετυπικών τους χαρακτηριστικών αναπτύσσοντας γύρω από αυτά μια ολόκληρη γκάμα μοντέλων ως ξεχωριστό brand ή sub-brand, όπως οι σειρές Mini, Fiat 500 και Audi TT με πρόσφατα μέλη το 500Χ και το ΤΤ Sportback concept.

Σε επίπεδο σχεδιαστικής γλώσσας ακόμη και εταιρίες που διακρίνονταν για την καθαρή γεωμετρία των μοντέλων τους στρέφονται προς ένα δραματικό styling που εκφράζεται στην έντονα γλυπτική διαμόρφωση των εξωτερικών επιφανειών. Η μορφή δεν προκύπτει από τη διάπλαση των όγκων όσο από το χειρισμό των επιφανειών, συνθετική αρχή που διακρίνεται στις επιμέρους επιφάνειες που αφήνονται ελεύθερες έξω από τον κύριο όγκο του οχήματος, όπως στη σχεδιαστική γλώσσα της σειράς i της BMW, τις απολήξεις των πίσω φτερών στη Maserati Alfieri ή τις προεξέχουσες πλευρές του Hyundai Intrado Concept. Οι επιφάνειες που συγκροτούν τη μορφή συχνά επικαλούνται την εντύπωση μιας λεπτής μεμβράνης εν είδει επιδερμίδας η οποία τεντώνεται πάνω από ένα σκελετό. Χαρακτηριστικές στην περίπτωση αυτή είναι οι προεξέχουσες ακμές γνωστές στο σχεδιασμό αυτοκινήτων με τον όρο bone lines (γραμμές οστών). Φαίνεται πως μετά από μια μακρά περίοδο σταδιακής «ενοποίησης» της μορφής που κορυφώθηκε με την πλήρη ενσωμάτωση των προφυλακτήρων στο βασικό όγκο του αμαξώματος, διανύουμε μια αντίστροφη πορεία προς την αποδόμηση του όλου και την ανάδειξη ενός συμπλέγματος ρευστών επιφανειών. 

Στο εσωτερικό, οι ψηφιακοί πίνακες οργάνων και οι οθόνες αφής συμβάλλουν στη διαδραστικότητα και στις δυνατότητες εξατομίκευσης αλλά και αφαιρούν από τον απτικό παράγοντα του χειρισμού και της φυσικής ανάδρασης. Ένα μέρος της χαμένης αισθητηριακής εμπειρίας αναπληρώνεται από την αυξημένη έρευνα στον τομέα των υλικών. Η Peugeot μέσω των Exalt και Quartz πειραματίζεται με τις αισθητηριακές ιδιότητες υλικών όπως η τσόχα, ο βασάλτης, το newspaper wood και τα υφάσματα ψηφιακής πλέξης σχεδιάζοντας για όλες τις αισθήσεις και αναζητώντας λεπτές ποιότητες όπως η παλαίωση και η πατίνα του υλικού. Ας ελπίσουμε ένα μέρος της έρευνας αυτής να εμπλουτίσει το μονότονο εσωτερικό των αυτοκινήτων παραγωγής.


Γιώργος Λιαμάδης

[το κείμενο δημοσιεύεται στο περιοδικό "4τροχοί", τεύχος Νοεμβρίου]
ακολουθεί μια διεξοδικότερη ανάλυση των τυπολογικών μεταβολών, των μορφολογικών τάσεων και των ζητημάτων υλικότητας που αναφαίνονται στο Σαλόνι Αυτοκινήτου του Παρισιού

__________________________________________


Τυπολογικές μεταβολές


Το νέο Renault Espace εγκαταλείπει την ιδέα της ελεύθερης κάτοψης με την ευέλικτη διάταξη των καθισμάτων που μπορούσαν να αναδιαταχθούν, να αναδιπλωθούν σε τραπεζάκια, να περιστραφούν κ.τ.λ. χάριν μιας διάταξης με τις στοιχειώδεις δυνατότητες ευελιξίας που ισχύουν στην πλειονότητα των μοντέλων της αγοράς (αναδιπλούμενη τρίτη σειρά καθισμάτων για μικρόσωμους επιβάτες). Μετατοπίζεται έτσι από την κατηγορία των MPV (Multi Purpose Vehicles) σε εκείνη των crossover, αποτελώντας μια διασταύρωση πολυτελούς ανθρωπομεταφορέα και SUV. Το αμάξωμα διαθέτει αναλογίες ανάμεσα σε εκείνες του MPV και του station wagon (όντας χαμηλότερο από το πρώτο και ψηλότερο από το δεύτερο) δίνοντας την εντύπωση ότι πατά επάνω σε πάτωμα από SUV, ενώ η δυναμική του εικόνα ενισχύεται όχι μόνο από τους μεγάλους τροχούς αλλά και από τις χυτές γραμμές και τη διαγώνια απόληξη της κολόνας και των φωτιστικών σωμάτων στο πίσω μέρος. Ο συνδυασμός των σχεδιαστικών αυτών στοιχείων δικαιολογεί τη ρητορική της Renault περί σύστασης μιας νέας κατηγορίας, κάτι που γίνεται ωστόσο με όρους οπτικής εντύπωσης και όχι λειτουργίας ή κοινωνικών προεκτάσεων. Το αποτέλεσμα επανατοποθετείται σε μία ενδιάμεση περιοχή της αγοράς προσβλέποντας μεταξύ άλλων και σε κάποιους αγοραστές της μεγάλης πολυτελούς κατηγορίας στην οποία η Renault, μετά το Vel Satis, δεν διαθέτει πλέον εκπρόσωπο. 


Η σταδιακή εγκατάλειψη της κεντρικής ιδέας του MPV ακόμη και από την πρωτοπόρα στο τομέα Renault διαφαίνεται και στο νέο Twingo, το οποίο διατηρεί το χαρακτήρα του αυτοκινήτου lifestyle διαθέτοντας όμως σαφώς μικρότερους χώρους και περιορισμένες δυνατότητες ευελιξίας του εσωτερικού σε σχέση με το πρώτο μοντέλο. 



Μορφολογικές τάσεις


















Το Infinity Inspiration concept και το Renault Eolab concept αποτελούν δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα μιας στροφής του σχεδιασμού από τον όγκο στην επιφάνεια που παρατηρείται εδώ και καιρό. Πολλοί κατασκευαστές υιοθετούν ένα δραματικό styling που χαρακτηρίζεται από την έντονη γλυπτική των εξωτερικών επιφανειών, απομακρυνόμενοι από τις παραδοσιακές αξίες των καθαρών γραμμών και της στιβαρής ογκοπλασίας που χαρακτήριζαν την ευρωπαϊκή σχολή. Οι αρχιτεκτονικές ποιότητες υποχωρούν κάτω από ένα φλύαρο κυματοειδή μανδύα που σε αρκετές περιπτώσεις θυμίζει το παλαιότερο σχεδιαστικό λεξιλόγιο της κορεάτικης βιομηχανίας. 

Η μετατόπιση του ενδιαφέροντος από το χειρισμό των όγκων στη διαμόρφωση των επιφανειών συνιστά ένα παιχνίδι εύκολων αλλά και εφήμερων εντυπώσεων, στο οποίο έχουν προσχωρήσει ακόμη και εταιρίες σαν τη Mercedes (βλ. CLA). Η παρουσίαση ωστόσο της νέας AMG GT στο Παρίσι, καταδεικνύει μια ήπια υποχώρηση από το σχεδιαστικό αυτό ιδίωμα.



















Σε πολλές περιπτώσεις, οι ρευστές οργανικές επιφάνειες "αποκολλούνται" και εμφανίζονται σε επάλληλα στρώματα έξω από τον κύριο όγκο του αμαξώματος, όπως στα Hyundai Intrado concept (επάνω) και Maserati Alfieri (λεπτομέρεια κάτω). Μακριά από τα ιδεώδη της ενοποιημένης μορφής, η ανερχόμενη σχεδιαστική γλώσσα του "layering" πρωτοανιχνεύεται πίσω στο GT by Citroen (2008) και περνά στα αυτοκίνητα παραγωγής με τις BMW i3 και i8 ως το νέο συνώνυμο της αεροδυναμικής απόδοσης και της τεχνολογικής υπεροχής.


Υλικότητα και αισθητηριακή αντίληψη
[ή από το ψηφιακό πίσω στο φυσικό]

Peugeot Design Lab - ONYX sofa: καναπές από ανθρακονήματα και ηφαιστιακή λάβα

















Peugeot Exalt concept: γυμνό βουρτσισμένο μέταλλο και υφή δέρματος καρχαρία στις επιφάνειες του πίσω μέρους













 
Μια κυρίαρχη τάση στο βιομηχανικό σχεδιασμό σήμερα, έχει να κάνει με την υλικότητα και την αισθητηριακή αντίληψη των αντικειμένων. Η διαρκής ανάπτυξη ψηφιακών συστημάτων και υπηρεσιών που υποκαθιστούν τα φυσικά αντικείμενα, έχει οδηγήσει στη σταδιακή απο-υλοποίηση του design πυροδοτώντας ταυτόχρονα μια τάση επιστροφής στις χαμένες αισθητηριακές ποιότητες των αντικειμένων (υφές, αρώματα και κάθε είδους ερεθίσματα για τις αισθήσεις μας).

Στον τομέα του αυτοκινήτου, οι νέοι ψηφιακοί πίνακες οργάνων και οι οθόνες αφής της κεντρικής κονσόλας συμβάλλουν στη διαδραστικότητα και στις δυνατότητες εξατομίκευσης, αλλά και αφαιρούν τον απτικό παράγοντα του χειρισμού και της φυσικής ανάδρασης με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην εμπειρία της οδήγησης και την ασφάλεια των χειρισμών αντίστοιχα. 

Την ίδια στιγμή η εκτενής έρευνα στον τομέα των υλικών προσπαθεί να αναπληρώσει ένα μέρος της εμπειρίας που αφαιρείται από τις αισθήσεις μας. Τα δείγματα υλικών και η πολυαισθητηριακή σκηνική παρουσίαση του νέου XC90 στο περίπτερο της Volvo όπως και η δυνατότητα όσφρησης των 
φυσικών υλικών που η DS χρησιμοποιεί ως βάση για τα αρώματα εσωτερικού των αυτοκινήτων της αποτελούν ένδειξη αυτής της τάσης. 

Η Peugeot, ξεκινώντας από το Onyx Concept (2012) και τον καναπέ Onyx που παρουσίασε στο Σαλόνι Επίπλου του Μιλάνου τον περασμένο Απρίλιο, εξακολουθεί να πειραματίζεται με τις αισθητηριακές ιδιότητες υλικών όπως η τσόχα, ο βασάλτης, το newspaper wood και τα υφάσματα ψηφιακής πλέξης σχεδιάζοντας για όλες τις αισθήσεις και αναζητώντας λεπτές ποιότητες όπως η παλαίωση και η πατίνα του υλικού. 

Peugeot Exalt Beijing: παλαιωμένο δέρμα, ύφασμα chine, ραφές των υφασμάτινων επενδύσεων σε κινέζικο μοτίβο και έβενο σκαλισμένο από τον τοπικό οίκο βιομηχανικού σχεδιασμού Pinwu






Peugeot Exalt Paris: δέρμα, ύφασμα chine, newspaper wood

Φορείς του πειραματισμού αυτού είναι δύο νέα πρωτότυπα: το Quartz και το Exalt που μετά την πρεμιέρα του στην έκθεση του Πεκίνου παρουσιάζεται εδώ τροποποιημένο με μια σειρά υλικών προσαρμοσμένων στις τοπικές ιδιαιτερότητες της Γαλλίας. Η ιδέα της κατασκευής και τοποθέτησης των εσωτερικών επενδύσεων στη χώρα προορισμού του αυτοκινήτου με την υιοθέτηση των τοπικά διαθέσιμων υλικών και μεθόδων συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων, εκφράζει την τοπική κουλτούρα και ταυτόχρονα επαναφέρει το ζήτημα της εθνικής ταυτότητας του σχεδιασμού σε μια νέα βάση.

Μένει να δούμε αν το μονότονο εσωτερικό των αυτοκινήτων παραγωγής -που σημειωτέον φαντάζει σήμερα λιγότερο ποιοτικό σε σχέση με μια ή δυο γενιές πριν- θα επωφεληθεί από τον εκτεταμένο αυτό πειραματισμό.

παλέτα υλικών του Peugeot Exalt concept και ξυλινο ρολόι της Grovemade

Δεν υπάρχουν σχόλια: